طبق برآورد آژانس بین المللی انرژی، الكتریسیته با رشد ۸/۲ درصد بیش از هر انرژی دیگری در تقاضای نهائی انرژی دیگری در جهان رشد خواهد كرد و كشورهائی كه به منابع سرشار و مطمئن انرژی دسترسی دارند، می توانند با برخوردی فعالانه دیدگاه ها و مقررات مربوط به تجارت كالای برق در سازمان جهانی بازرگانی را مطابق منافع ملی خود هدایت كنند.
برق در WTO :
در تجارت جهانی مبحث برق از ابعاد مختلفی مطرح است كه مهمترین مباحث آن بدین شرح است :
– ارتباط تنگاتنگ برق با سایر انرژی ها به خصوص نفت و گاز
– پیوندبا مسائل رفاه عمومی و امنیت اجتماعی به عنوان كالای استراتژیك
– تقویت سرمایه گذاری در بخش صنعت و غلبه بر مقاومت دیر پای آن در منطقه مالكیت دولتی
– رعایت استاندارد، كاهش آلودگی، حفظ منابع طبیعی
– صادرات برق بین دو كشور در سطح منطقه ای و حتی جهان (تجارت برق در WTO ) كه به طور خلاصه به شرح دو مورد پایانی اكتفا می كنیم.
برق خدمت است یا كالا ؟!
كمیسیون اروپا معتقد است فیلم ها، آثار چاپی، گرد آوری خبر روی اینترنت خدمات هستند. زیرا به طور صریح قابل لمس یا مشاهده نمی باشند و ماهیت فیزیكی ندارند. آمریكا این منازعه را پیش می كشد كه برخی كالاها نظیر الكتریسیته نیز محسوس نیستند. اما كمیسیون اروپا این را مغالطه می داند. زیرا اكسیژن، گاز و برق كالا محسوب می شوند و با اینكه قابل لمس نیستند ولی وجود فیزیكی دارند.
تجارت برق در WTO :
شاید در اولین برخورد به نظر برسد كه برق هنوز در هیچ جای جهان به عنوان یك كالا ی صادراتی مطرح نیست. ولی واقعیت اینست كه بخش اعظم برق جهان در همان كشور تولید كننده به مصرف می رسد و ارتباط بین المللی شبكه های برق دائماً درحال افزایش است كه به دو طریق صورت می گیرد: ۱- بر پایه تعاون و همكاری ۲- بر پایه رقابت در حالت نخست دو یا چند كشور با سیستمهای مكمل به تجارت برق دست می زنند تا استفاده از ظرفیت نصب شده را بهینه كنند. ولی تجارت بر مبنای رقابت در جایی صورت می گیرد كه تولید كنندگان و مصرف كنندگان در بازار الكتریسیته ای كه شامل بیش از یك كشور است شركت می كنند و به تجارت نیرو بر اساس قرار دادهای كوتاه مدت یا بلند مدت دست می زنند. لازم به ذكر است كه تا این اواخر عملاً تجارت بر مبنای رقابت بین المللی برق وجود نداشت، اما در ژانویه ۱۹۹۶ با ایجاد بازار برق نروژ _ سوئد وضع تغییر كرد.
جمع بندی و نتیجه گیری :
با شكسته شدن زنجیره ارزش افزوده برق، خدمات اصلی توزیع و انتقال هویت مستقلی پیدا می كند و خدمات متعدد فرعی ای شكل می گیرد كه هر یك می تواند در سطح جهانی مشمول تجارت خدمات و مقررات GATS شود. در سطح جهانی انرژی برق اهمیت روز افزونی پیدا كرده است و این امر باعث شده است هم مصرف كنندگان عادی و هم تولید كندگان و دست اندر كاران صنابع تمایل بیشتری به استفاده از انرژی برق و جایگزین كردن آن با انرژیهای دیگر نشان دهند.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو
